خیریه امام حسن مجتبی موسسه خیریه|کمک به بیماران سرطانی Related Articles
سرطان انواع مختلفي دارد که از شايعترين آنها ميتوان به سرطان پروستات ،سرطان پستان، سرطان پوست ،سرطان خون ، سرطان روده، سرطان ريه ،سرطان مري ، سرطان معده اشاره کرد. همچنين تومورها داراي انواع مختلف هستند. تومورهاي خوش‌خيم ، تومورهاي بدخيم.
انواع سرطان و تومور
نگاه اجمالي
بافتهاي بدن به دنبال آسيب يا خسارت ديدن در اثر فرسودگي طبيعي سلولها بطور دائم ترميم و با سلولهاي جديد جايگزين مي‌گردند. بنابراين بطور کلي ، رشد و ترميم بسته به نيازمنديهاي بدن بطور دائم روي مي‌دهند. اندام‌هاي خاصي مي‌توانند از نظر اندازه بزرگ شوند (هيپرترومي) يا تعداد سلولهايشان را افزايش دهند (هيپرپلازي) و اين در صورتي است که کار خواسته شده از آن اندام بيش از ظرفيت آن باشد. تومورها داراي انواع مختلف هستند.
تومورهاي خوش‌خيم
تومورهاي خوش‌خيم به آهستگي و به صورت تصاعدي رشد کرده و به بافتهاي ديگر تهاجم نمي‌نمايند. اين تومورها روي بافتهاي مجاور فشار وارد ميکنند. ولي رشدشان ممکن است پس از مدتي قطع شود و آنگاه بدون تغيير باقي مي‌مانند. سلولهاي تومورهاي خوش‌خيم معمولا شبيه به سلولهاي بافتي که از آن بوجود آمده‌اند ميباشند. با برداشتن کامل اين تومورها با عمل جراحي ديگر عود نمي‌کنند. معمولا طول عمر بيمار را کوتاه نمي‌کنند.
البته وجود تومورهاي خوش‌خيم در محلهاي خاصي ممکن است کشنده باشد. زيرا ممکن است اين تومورها در کار يک اندام حياتي دخالت نمايند. تومورهاي خوش‌خيمي که در مغز بوجود مي‌آيند خارج کردن کامل آنها غالبا مشکل يا غير ممکن است و بنابراين فشار ناشي از اين تومورها که در داخل کاسه سر به ساختمانهاي مجاور وارد ميشود ممکن است باعث مرگ گردد.
تومورهاي بدخيم
تومورهاي بدخيم بطور تصاعدي رشد کرده و اگر جلوي رشدشان گرفته نشود به طرق مختلف باعث مرگ بيماري مي‌گردند. اين تومورها سريعا رشد کرده و سلولهاي تشکيل‌دهنده آنها از سلولهاي تومورهاي خوش‌خيم کمتر تمايز يافته‌اند. به عبارت ديگر اين تومورها تمايل دارند که همانند بافت جنيني که از آن عضو اصلي (قبل از سرطاني شدن) توسعه پيدا کرده باشند. تومورهاي بدخيم غالبا به ساير بافتها انتشار يافته و برداشتن موضعي تومور در اطراف خط قطع کردن تومور ميباشد.
انتشار تومورهاي بدخيم با تهاجم مستقيم به بافتها مجاور و همچنين با تشکيل تومورهاي ثانويه که متاستازها Metastases ناميده ميشوند. در اندام‌هايي که دور از محل تومور اوليه ميباشند، صورت ميگيرد. متاستازها بطور خيلي شايع در غدد لنفاوي ، ريه‌ها ، کبد ، استخوانها ، غدد فوق کليوي ، کليه‌ها و مغز يافت ميشوند. تومورهاي اصلي به عنوان رشد اوليه شناخته شده و متاستازها رشدهاي ثانويه ناميده ميشوند.
انتشار تومورها
انتشار لنفاوي
سلولهاي تومور در داخل عروق لنفاوي مجاور رشد کرده و از يکديگر جدا شده و به غدد لنفاوي آن منطقه منتقل ميشوند، که در آنجا ممکن است رشد ثانويه روي دهد. رشد ثانويه ممکن است در نهايت غده لنفي را نابود ساخته و مجددا به داخل عروق لنفاوي راه يافته و از طريق سيستم لنفاوي به سمت جلو پيشروي مي‌نمايد.
انتشار عروقي
سلولهاي تومور ممکن است به مويرگها يا وريدهاي محلي حمله کرده و از طريق جريان خون به سمت جلو حمل شوند. اين سلولها در شبکه‌هاي مويرگي ساير اندامها مستقر شده و آنگاه رشد ثانويه ممکن است صورت گيرد. سلولهاي تومور که وارد شاخه‌هاي وريد باب ميشوند تمايل به مستقر شدن در کبد دارند.
سلولهايي که وارد وريدهاي سيستماتيک ميشوند تمايل به استقرار در ريه‌ها دارند. به هر حال ، برخي از سلولهاي تومور ، از طريق مويرگهاي ريوي عبور کرده و ممکن است رشد ثانويه را در ساير بافتها ايجاد کنند. سلولهاي بدخيم ناشي از تومورهاي اوليه ريه ممکن است به همين طريق وارد گرش خون سيستماتيک شده و رشدهاي ثانويه را در بافتها ديگر تشکيل دهند.
انتشار توسط مهاجرت
سلولهاي تومورهايي که داراي يک پرده سروزي ميباشند ممکن است از آن جدا شده و روي قسمتهاي ديگر آن پرده کاشته شوند. به عنوان مثال ، کارسينوم تخمدان ممکن است به اين طريق در سرتاسر حفره صفاق پخش شود. تهاجمات موضعي و انتشار متاستاتيک تومورهاي بدخيم ، خارج ساختن کال آنها را فوق‌العاده مشکل مي‌سازد. سرعت رشد تومورهاي بدخيم بطور قابل توجهي فرق ميکند. ولي بطور کلي ، هرچه سلولها کمتر تمايز يافته باشند، تومور سريعتر رشد ميکند.
تومورهاي بدخيم ممکن است در ابتدا هيچ علامت کلينيکي نداشته باشند ولي با پيشرفت رشد ، تحليل رفتن عضلات و آنمي شديد از علائم شايع ميباشد. مرگ ناشي از تومورهاي بدخيم بدلايل مختلفي روي ميدهد ولي عوارضي از قبيل پنوموني يک دليل شايع اين مرگها ميباشد. تومورهاي داخل مجاري گوارشي با ايجاد انسداد مي‌توانند باعث مرگ گردند. و يا ندرتا مرگ در اثر نارسايي کبد به خاطر وجود متاستازها در آن روي ميدهد. تومورهايي که در مغز قرار دارند معمولا به خاطر اعمال فشار روي مغز باعث مرگ ميگردد.
مباحث مرتبط با عنوان
دستگاه گردش خون
سرطان
سرطان پروستات
سرطان پوست
سرطان تخمدان
سرطان خون
سرطان ريه
شيمي درماني
سرطان يعني رشد ، تکثير و گاهي انتشار غير طبيعي سلولهاي بدن. تمامي سرطانها داراي الگوي رشد مهارگسيخته و تمايل به جدا شدن از منشا اصلي و متاستاز هستند.
ديد کلي
جسم انسان از ميليونها ميليون سلول تشکيل شده است که در کنار هم ، بافتهايي مانند ماهيچه‌ها ، استخوان و پوست را مي‌سازند. اغلب سلولهاي طبيعي بدن در پاسخ به تحريکاتي که از داخل و خارج بدن به آنها وارد ميشود، رشد و توليدمثل ميکنند و در نهايت مي‌ميرند. اگر اين فرآيند در مسير تعادل و صحيح خود اتفاق بيفتد ، بدن سالم مي‌ماند و عملکرد طبيعي خود را حفظ ميکند. اما مشکلات ، زماني شروع ميشود که يک سلول طبيعي دچار ” جهش ” و يا تغيير شده و به سلول سرطاني تبديل ميشود.
نحوه پيدايش سرطان
يک سلول طبيعي ممکن است بدون هيچ دليل واضحي به يک سلول سرطاني تبديل شود، ولي در اغلب موارد ، تبديل در اثر مواجهه مکرر با مواد سرطانزا مانند الکل و دخانيات صورت ميگيرد. شکل ظاهري و نيز عملکرد سلولهاي سرطاني شده با سلولهاي طبيعي تفاوت دارد. جهش يا تغيير ايجاد شده در DNA يا ماده ژنتيکي سلول اتفاق مي‌افتد. DNA همان مسئول کنترل شکل ظاهري و عملکرد سلول است. وقتي DNA يک سلول تغيير ميکند، آن سلول با سلولهاي سالم کنار خود تفاوت مي‌يابد و ديگر کار سلولهاي طبيعي بدن را انجام نمي‌دهد. اين سلول تغيير يافته از سلولهاي همسايه‌اش جدا ميشود و نمي‌داند چه زماني رشدش بايد به پايان برسد و بميرد. به عبارت ديگر سلول تغيير يافته از دستورها و علائم داخلي که سلولهاي ديگر در کنترل آنها هستند، پيروي نمي‌کند و به جاي هماهنگي با سلولهاي ديگر خودسرانه عمل ميکند.
بدخيم شدن سرطان
وقتي سلول ” جهش يافته ” تقسيم ميشود ، به ۲ سلول جديد ” جهش يافته ” تبديل ميگردد و اين فرآيند به همين ترتيب ادامه مي‌يابد تا همان يک سلول موذي به توده‌اي از سلولها که تومور ناميده ميشود، تبديل ميگردد. گاهي اين تومورها ، خوش خيم بوده و رشد نمي‌کنند. ولي در صورتي که سلولهاي تومور رشد کنند و تقسيم شوند و سلولهاي طبيعي اطراف خود را از بين ببرند و به نقاط ديگر بدن هم دست‌اندازي کنند، تومور بدخيم محسوب ميشود. بزرگترين خطر تومورهاي بدخيم ، توانايي آنها در حمله به بافتهاي سالم و پخش شدن در بدن است و اين همان متاستاز سرطان است. هر چه تومورها رشد کنند و بزرگتر شوند، جلوي رسيدن مواد غذايي و اکسيژن را به سلولهاي سالم ميگيرند و با پيشرفت سرطان ، سلولهاي سالم مي‌ميرند و عملکرد و سلامت بيمار از بين مي‌رود. اگر جلوي اين فرآيند گرفته نشود، سرطان به مرگ مي‌انجامد.
علائم هشدار دهنده سرطان
خونريزي غير طبيعي در هر نقطه از بدن.
پيدايش هرگونه توده سفت سلولي در زير پوست، مثلا در سينه يا نقاط ديگر.
پيدايش زخمي که به آساني بهبود نمي‌يابد (بويزه در اطراف زبان ، دهان و لبها).
سوء هاضمه دائمي
تغييراتي در وضع خالها يا زگيل از قبيل تغيير رنگ ، بزرگ شدن ، خارش ، دردناک شدن و يا خونريزي از آنها که به مدت طولاني ادامه يابد.
پيدايش آشفتگي در اعمال روده‌ها يا مثانه که با درمانهاي عادي بهبودي نيابد.
سرفه ، گرفتگي صدا و يا مشکل شدذن عمل بلع به مدت طولاني.
اگر هر يک از اين علائم فوق بيش از دو هفته ادامه يابد، بايد بيمار تحت بررسي تخصصي قرار گيرد. البته در بشتر موارد اين علائم حاکي از وجود سرطان نيستند.
انواع سرطانها
اغلب سرطانها به سه دسته عمده تقسيم ميشوند:
کارسينوم : شامل سرطانهايي ميشود که از سلولهايي که سازنده پوست هستند (مثل سرطان پوست) و يا لايه داخلي اعضا را مي‌پوشانند (مثل سرطان ريه) و يا سازنده غدد هستند (مثل سرطان سينه) منشا ميگيرد.
سارکوم : اين دسته سرطانهايي هستند که از بافت همبند مثل غضروف ، استخوان و ماهيچه منشاء ميگيرند. از اينرو سرطان استخوان يا سرطان ماهيچه را در هر نقطه از بدن سارکوم مي‌گويند.
لوسمي و لنفوم‌ها : شامل سرطانهايي است که از سلولهاي تشکيل دهنده خون و سلولهاي ايمني منشاء ميگيرند.
در کشورهاي غربي ، سرطان پوست شايعترين سرطان است و پس از آن سرطان سينه ، ريه ، پروستات ، روده بزرگ ، مثانه و رحم قرار دارد.
راههاي پيشگيري
پيشگيري اوليه از سرطان با اجتناب از عامل مسبب يا مصرف ماده‌اي که مانع از پيدايش فرايند بدخيمي ميشود ، صورت ميگيرد و شامل اقداماتي براي کاهش خطرات شيوه زندگي (اجتناب از توتون ، مصرف غذاهاي کم چرب و غني از فيبر ، استفاده از کرم ضد آفتاب) و مصرف عوامل پيشگيري شيميايي است. عوامل پيشگيري شيميايي داروها يا ريز مغذي ها (مواد معدني يا ويتامين ها) هستند. عوامل زير نيز در پيشگيري از سرطان ها موثرند.
عدم استفاده از مشروبات الکلي و دخانيات.
صرف غذاهايي که به صورت آب‌پز تهيه ميشود.
عدم استفاده از غذاهايي که آثار سوختگي در آنها نمايان است.
استفاده از سبزيجات و انواع ميوه‌ها
استفاده کمتر از گوشت قرمز
رعايت کامل امور بهداشتي
درمان
امروزه اکثر سرطانها درمان قطعي ندارند اما براي جلوگيري از رشد و پيشرفت آنها از روشهاي جراحي ، پرتو درماني ، شيمي درماني ، هورمون درماني ، پيوند مغز استخوان و … استفاده ميشود. البته يافته‌هاي جديد زيست شناسي سلولي تومور در روشهاي درماني ترکيبي طي يک برنامه هماهنگ مورد بهره برداري قرار ميگيرند.
سرطان پروستات
سرطان پستان
سرطان پوست
سرطان خون
سرطان روده
سرطان ريه
سرطان مري
سرطان معده
سرطان انواع مختلفي دارد که از شايعترين آنها ميتوان به سرطان سينه ، سرطان خون ، سرطان ريه ، سرطان تخمدان اشاره کرد.
سرطان سينه چيست؟
سرطان پستان در بافت هاي سينه ،معمولا مجراهايي که براي حمل شير در سينه وجود دارند و غدد ترشح شير پديدار ميشود.سلول طبيعي در اين منطقه رشد و تقسيم کنترل شده اي دارند اما گاهي در بعضي از آنها اين کنترل از بين رفته و سرطان به وجود مي آيد.اين سلول ها ممکن است بعدا از مجرا و يا غدد ترشح شير خارج شده و به بافت ها بروند و بافت را از بين ببرند. اگر سلول ها در مجراي شير باقي بمانند سرطان از نوع غير تهاجمي خواهد بود. گاهي اوغات سلول هاي سرطاني توسط خون و يا گره هاي لنفاوي به نقاط ديگر منتقل ميشوند و متاستاسيک رخ ميدهد.
طبقه بندي سرطان پستان
آزمايش هاي مختلفي براي تشخيص اندازه تومور و ميزان پيشرفت آن وجود دارد.انجام اين مراحل آزمايش به انتخاب درست در درمان بسيار کمک ميکنند. براساس دستور العمل انجمن سرطان آمريکا طبقات مختلف سرطان سينه به شرح زير است:
طبقه ۰ : سرطان غير تهاجمي : سلول هاي سرطاني فقط در مجراي انتقال شير پيدا شده اند.
طبقه ۱ : اندازه تومور ۲ سانتي متر و يا کمتر است. به بافت هاي اطراف حمله کرده اما هنوز به غدد لنفاوي زير بغل گسترش پيدا نکرده.
طبقه ۲ : اندازه تومور بزرگتر از ۲ سانتي متر است و به گره هاي لنفاوي حمله کرده است.
طبقه ۳ : اندازه تومور بزرگتر از ۵ سانتي متر است و يا تومور به پوست، ديواره سينه و يا در نزديکي گره هاي لنفاوي گسترش پيدا کرده.
طبقه ۴ : تومور به مناطقي همچون استخوان ، شش و يا گره هاي لنفاوي که دور از پستان ميباشند گسترش پيدا کرده
بازگشت سرطان سينه: زماني که سرطان حتي با وجود درمان باز ميگردد .
سرطان خون چيست ؟
نوعي سرطان که منشاء آن بافت هاي توليد کننده خون مانند مغز استخوان است. در اين نوع سرطان ، گلبول هاي سفيد خون به طور غير طبيعي افزايش مي يابند. خون از سلول و مايعات تشکيل مي شود. به طور مرتب بدن سلول هاي پير خون را با سلول هاي جوان جايگزين ميکند. اين سلول هاي جوان خون در مغز استخوان( قسمتي اسفنجي در داخل استخوان) به وجود آمده اند. وظيفه ء گلبول هاي سفيد خون مبارزه با بيماري ها ميباشد. اما در سرطان خون، تعداد اين گلبول ها به صورت غير طبيعي افزايش يافته و به خون اجازه نمي دهد تا وظيفه خود را به خوبي انجام دهد.
چهار نوع اصلي سرطان خون وجود دارد
لنفوسيتي و يا ميلوگنوس. اين نوع بستگي به نوع سلول هايي که سرطان از آنها منشاء ميگيرد دارد.
حاد يا مزمن. سرطان خون حاد بسيار سريع پيشرفت ميکند. سرطان خون مزمن مرحله به مرحله پيشرفت ميکند.
روش هاي درمان براي سرطان خون
روش هاي درمان شامل موارد زير است:
شيمي درماني، که با استفاده از داروهاي بسيار قوي سلول هاي سرطاني را مي کشند
ايمن درماني، سيستم ايمني بدن را براي مبارزه با سلول هاي سرطاني تقويت ميکنند.
پيوند مغز استخوان و يا سلول هاي بنيادي محيطي، که در اين نوع درمان بافت و يا سلول هايي را که خون توليد ميکنند برداشته و با سلول هاي سالم جايگزين ميشوند.
سرطان ريه چيست؟
رشد سلول هاي کنترل نشده در بافت شش ها را سرطان ريه مي نامند.اين اتفاق معمولا در سلول هاي روي ديواره راه هاي هوايي مي افتد.سلول هاي طبيعي شش سلول هايي هستند که به صورت طبيعي براي توليد سلو هاي هم شکل خود با فرم مشخص برنامه ريزي شده اند. گاهي اوغات سلول ها از برنامه عادي خود خارج شده و شروع به تقسيم هاي غير عادي و گسترده ميکنند، که اين سلول ها شکل و فرم سلول هاي طبيعي درون ريه را ندارند. با تقسيم غير عادي اين سلول ها توده اي در درون شش ايجاد ميشود که آن را از فعاليت عادي خود باز مي دارد.
چگونه سرطان ريه گسترش پيدا ميکند؟
گاهي سلول هاي سرطان وارد جريان خون و يا گره هاي لنفاوي شده و از اين طريق به قسمت هاي ديگر بدن انتقال يابد. اين سلول ها ممکن است به نيمه ديگر شش ، کبد ، مغز و يا استخوان ها برود که اين عمل را متاستاز مي نامند.
انواع سرطان ريه
چهار نوع سرطان ريه وجود دارد که هيچ يک مانند ديگري نيست:
سرطان سلول هاي کوچک. اين نوع سرطان از سلول هاي هورموني درون ريه به وجود مي آيند.
سرطان سلول هاي غير کوچک. که شامل سرطان سلول هاي فلسي و يا پولکي است و در راه هاي هوايي پديد مي آيد
آدنوکارسيون ( شامل سلول هاي بزرگ سرطاني ) که در قسمت ترشحي ريه اتفاق مي افتد
سرطان برنش که از سلول هاي تشکيل دهنده کيسه هاي کوچک هوايي به وجود مي آيد.
هر يک از اين انواع سرطان ريه به دليل داشتن خصوصيات خاص خود، روش هاي درمان خاص خود را دارند.
در صورتي که سرطان ريه به صورت توده يا تومور باشد به کمک سايبر نايف ميتوان آن را درمان کرد
سرطان تخمدان چيست؟
رشد غيرعادي ، و سرطان گونه سلول ها در بافت هاي تخمدان ( ارگان جنسي زنانه) را سرطان تخمدان مي نامند.بيشتر سرطان هاي تخمدان يا از نوع سرطان اپيتليال تخمداني (سرطاني که در سطح تخمدان به وجود مي آيد ) و يا از نوع سلول توموري جوانه بدخيم ( سرطاني که از سلول هاي تخمک منشا ميگيرند ) و يا از نوع سلول هاي بند ناف- استرومال (سلول ها ترشح کننده هورمون و تنظيم کننده تخمدان) مي باشند.
طبقه بندي و درجه
يک لاپاراتومي يا برش جراحي از ديوارهء شکم ميتوان درجه اي را که بيماري در آن است ، مشخص کند. اين مرحله از درمان بسيار مهم است.در پي اين عمل جراحي تومور درون تخمدان برداشته شده ، مايع شکمي تخليه شده و نمونه بيوپسي از ديافراگم ، مومنتيوم (يک تکه چربي ، مانند غشاء و فرآيندهاي غشائي آويزان شده از معده و قسمتي از روده در گودي شکم )، هر گونه گره مشکوک در شکم و گره هاي لنفاوي شکم ولگن براي آزمايش هاي ميکروسکوپي گرفته ميشود.
بر اساس ارزيابي هايي که از نتيجه عمل جراحي شده ، طبقه بندي سرطان تخمدان ميتواند به شرح زير باشد:
طبقه ۱- سرطان تخمدان گسترش نيافته در ناحيه شکم و لگن.
طبقه ۲- سرطان تخمداني که به قسمت لگن گسترش يافته اما هيچ اثري از آن در شکم نيست.
طبقه ۳- سرطان تخمداني که تومور به قسمت شکم هم گسترش يافته.
طبقه ۴-سرطان تخمداني که به شش ، کبد و يا غدد لنفاوي در پشت سرايت کرده.
دانستن درجه سرطان تخمدان در تشخيص هم مهمترين شاخص آگاهي است ( پيش بيني دوره ، مسير ونتيجه بيماري). بر اساس آمار گرفته شده در طي ۵ سال اخير از بيماراني که سرطان تخمدان دارند درصد زنده ماندن بيماران بر اساس طبقه به شرح زير است:
طبقه ۱- ۹۵ درصد
طبقه ۲- ۶۵ درصد
طبقه ۳- ۲۰ درصد
طبقه ۴-۵ درصد
